تأثیر متقابل فعالیت آنزیم‌های خاک و زادآوری‌ گونه ارس (Juniprusexcelsa) در رویشگاه چهارباغ گرگان

در میان گونه‌های ارس ایران، گونه Juniperus excelsa از پراکنش وسیع‌تری برخوردار است و در بیشتر رویشگاه‌ها، پایه‌های مختلف این‌ گونه‌ برای ادامه زندگی با شرایط‌ سخت به‌ویژه در بستر خاک روبرو می‌باشند. مشکل اغلب ارسستان‌های ایران، نداشتن یا کمبود زادآوری به‌دلیل چرای دام، کمبود مواد تغذیه‌ای خاک و کوبیده شدن آن در اثر عبور دام است که این امر می‌تواند احیا و آینده مناطق مذکور را با چالش جدی روبرو سازد. پراکنش زادآوریهای ارس در زیر همه‌ پایه‌ها یکسان نیست. خواص زیستی خاک مناسب‌ترین شاخص‌ برای تعیین کیفیت خاک و زوال آن است، زیرا به‌خوبی با چرخه‌های غذایی، تنفس خاک، زی‌توده میکروبی، ظرفیت معدنی کردن نیتروژن و فعالیت آنزیم‌های خاک مرتبط می‌شود، به‌ویژه فعالیت‌های آنزیمی که به‌دلیل شرکت بیشتر آنها در تجزیة مواد آلی خاک بسیار مهم هستند. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر متقابل زادآوری‌ها و فعالیت آنزیم‌های خاک در رویشگاه ارس (Juniperus excelsa) در منطقه چهارباغ گرگان انجام شد. برای این منظور از عمق‌های 0 تا 10 و 10 تا 20 سانتی‌متری خاک زیر درختان ارس دارای زادآوری و بدون زادآوری نمونه‌برداری شد. فعالیت آنزیم‌های اسید فسفاتاز و آلکالین فسفاتاز، دهیدروژناز و اوره‌آز و زی‌توده میکروبی با استفاده از واکنش با رشدمایه (سوبسترا) و به‌وسیله اسپکتروفتومتر سنجش شد.نتایج نشان داد که فعالیت آنزیم‌ها و زی‌توده در خاک زیر درختان دارای زادآوری در عمق 0 تا 10 بیشتر از عمق 10 تا 20 سانتی‌متر است که به‌دلیل وجود اکسیژن بیشتر، توزیع مناسب ریشه در عمق 0 تا 10 سانتی‌متر و وجود مواد مغذی و آلی کافی در این عمق است. وجود برخی میکروارگانیسم‌ها در لایه‌های بالاتر، به خاک دارای زادآوری کمک کرده تا چرخه‌ تبدیل مواد آلی به معدنی سرعت گرفته و عناصر غذایی مناسب و مطلوب در اختیار زادآوری‌ها قرار گیرد. این بررسی نشان داد که پس از شکل‌گیری زادآوری‌ها، تأثیرات متقابل آنها بر میکروارگانیسم‌ها سبب پایداری بیشتر و حفظ شرایط مطلوب برای هر دو گروه زادآوری‌ها و میکروارگانیسم‌ها شده است.